Si podet dare chi giai in su de VI sèculos a.C., pro more de su primu tratadu cun Cartàgine, Roma teniat sa possibilidade de cummertziare cun sa Sardigna. Semper in su de VI sèc. si podet ipotizare sa fundatzione de sa colònia romana de Ferònia (Posada) in sa costera orientale sarda.
Cun su segundu tratadu intre Roma e Cartàgine (348 a.C.) a sos Romanos est proibidu de pònnere pe e fraigare tzitades in Sardigna.
A sa fine de sa prima gherra pùnica, bìnchida dae Roma contra a Cartàgine, sa Sardigna nche colat suta su poderiu de Roma. Custa fata non fiat in sas clàusolas de su tratadu de paghe firmadu in su 241 a.C., ma fiat bessida a pìgiu dae sa voluntade de Roma de agiudare sos mertzenàrios de Cartàgine chi istaiant in Sardigna, rebellos ca Cartàgine non teniat sas possibilidade de los pòdere pagare.
A tempos de su 227, Roma faghet una provìntzia noa in ue bi fiat sa Còrsica, sa Sardigna e sas ìsulas chi sunt a inghìriu. Gasi est decretadu a manera formale su poderìu de Roma in Sardigna, chi at abarrare romana finas a sa lòmpida de sos Vàndalos (intre su 460 e su 467 a pustis de Cristos).
Su perìodu de dominatzione romana de sa Sardigna est una fase istòrica de significu mannu, ca at a definire sos piessignos de s'identidade culturale de sos sardos. Testimonia de custa realidade nos est oferida dae su sistema linguìsticu sardu, marcadu, a manera funguda, dae custas òrigines latinas.
